Wada oświadczenia woli
Jeśli sklep internetowy w swojej ofercie udostępnia produkty o zaniżonej w wyniku błędu cenie, natomiast umowa sprzedaży pomiędzy klientem a przedsiębiorcą została już zawarta i jest wiążąca, eSklep może w takim przypadku powołać się na wadę oświadczenia woli, opisaną szczegółowo w Kodeksie Cywilnym (art. 84):
1. W razie błędu co do treści czynności prawnej można uchylić się od skutków prawnych swego oświadczenia woli. Jeżeli jednak oświadczenie woli było złożone innej osobie, uchylenie się od jego skutków prawnych dopuszczalne jest tylko wtedy, gdy błąd został wywołany przez tę osobę, chociażby bez jej winy, albo gdy wiedziała ona o błędzie lub mogła z łatwością błąd zauważyć; ograniczenie to nie dotyczy czynności prawnej nieodpłatnej.
2. Można powoływać się tylko na błąd uzasadniający przypuszczenie, że gdyby składający oświadczenie woli nie działał pod wpływem błędu i oceniał sprawę rozsądnie, nie złożyłby oświadczenia tej treści (błąd istotny).
Co to dokładnie oznacza? W przypadku, gdy sklep zawarł z klientem umowę sprzedaży produktu o zaniżonej w wyniku błędu cenie, przedsiębiorca może przesłać kupującemu dokument informujący o uchyleniu się od skutków prawnych oświadczenia woli złożonego pod wpływem błędu.
Ważne jest, aby w dokumencie takim znalazło się:
- dokładne określenie rodzaju błędu (zaniżona cena);
- informacja o istotności błędu (sprzedawca świadomie nie oferowałby w sklepie produktów w cenie narażającej go na straty);
- wskazanie, że klient zdawał sobie sprawę z błędu na stronie, gdyż różnica pomiędzy wartością rynkową produktu a ceną jego sprzedaży była zauważalna, natomiast obniżona cena nie wynikała z promocji czy wyprzedaży świadomie organizowanej w sklepie;
- informacja o anulowaniu zamówienia i rozwiązaniu umowy sprzedaży na podstawie wyżej wspomnianych faktów.
a teraz opisany przykład sprawy sądowej zakończony wyrokiem korzystnym dla sprzedawcy gdzie cena była rażąco mała i stanowiła ułamek wartości przedmiotu:
Sygn. akt VI Ga 373/15
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 29 grudnia 2015 r.
Sąd Okręgowy w Rzeszowie VI Wydział Gospodarczy
w składzie następującym:
Przewodniczący: SSO Renata Bober
Protokolant: st. sekr. sądowy Agnieszka Krztoń
po rozpoznaniu w dniu 29 grudnia 2015 r. w Rzeszowie
na rozprawie
sprawy z powództwa: A. C. - Z.P.R.B. (...) w L.
przeciwko: W. C. - Firma (...) w P.
o wydanie rzeczy
na skutek apelacji powoda od wyroku Sądu Rejonowego w Krośnie V Wydziału Gospodarczego z dnia 10 kwietnia 2015 r., sygn. akt V GCupr 447/14
I. oddala apelację,
II. zasądza od powoda A. C. na rzecz pozwanego W. C. kwotę 917 zł (dziewięćset siedemnaście złotych) tytułem kosztów zastępstwa procesowego za II instancję.
Sygn. akt VI Ga 373/15
UZASADNIENIE
wyroku z dnia 29 grudnia 2015 r.
w trybie art. 505 13 § 2 k.p.c.
Wyrokiem z dnia 10 kwietnia 2015 r. sygn. akt V GC upr 447/14 Sąd Rejonowy w Krośnie oddalił w całości powództwo A. C. – Z.P.R.B. (...) z siedzibą w L. przeciwko W. C. – Firma (...) z siedzibą w P. o wydanie rzeczy oraz zasądził od powoda na rzecz pozwanego koszty postępowania.
Sąd Rejonowy ustalił, że pracownik pozwanego w dniu 4 stycznia 2013 r. wykonywał noworoczną aktualizację cen w aukcjach na portalu Allegro, m.in. maszyn do obróbki drewna i poił tarczowych. W aukcji nr (...) omyłkowo wpisał on cenę 7.749,00 zł, zamiast 77.490,00 zł. W dniu 6 stycznia 2013 r. powód dokonał zakupu maszyny Trak Tarczowy P. W. za kwotę 7.749 zł. Pismem z dnia 7 stycznia 2013 r. powód wezwał pozwanego do wskazania miejsca oraz terminu odbioru zakupionej maszyny. Pracownicy pozwanego – G. W. oraz M. S., po wykryciu błędu w cenie zawartej w aukcji, poinformowali o tym pozwanego. Ten nakazał skontaktowanie się z kupującym, wyjaśnienie i poinformowanie o zaistniałym błędzie oraz zaoferowanie 10% upustu od rzeczywistej ceny katalogowej na zakupiony produkt. Powód nie wyraził zgody na modyfikację ceny. Pismami z 7 stycznia 2013 r. i 11 lutego 2013 r. pozwany uchylił się od skutków prawnych oświadczenia złożonego pod wpływem błędu.
Sąd Rejonowy w całości podzielił argumentację pozwanego, przekonującego o tym, iż po pierwsze doszło do oczywistego zaistnienia błędu i po drugie, błąd ten – w realiach tej konkretnej sprawy, musiał zostać spostrzeżony przez powoda. Na takowe okoliczności wskazują jego właściwości osobiste – wieloletnie prowadzenie działalności gospodarczej w branży związanej z obróbką drewna. Nawet powierzchowna lektura oferty musiała przywieść do przekonania o omyłkowym charakterze wpisanej w jej nagłówku żądanej ceny sprzedaży. W ocenie Sądu, błąd dotyczący ceny, należy kwalifikować jako błąd istotny, a zatem zaistniały przesłanki do uchylenia się od skutków oświadczenia woli. Takowe zaś uchylenie się od skutków prawnych oświadczenia woli zostało złożone stosownymi pismami w ustawowo przewidzianym terminie.
Wyrok został zaskarżony w całości apelacją przez powoda, który mu zarzucił:
1. naruszenie przepisów prawa materialnego, a mianowicie art. 84 § 1 k.c. poprzez jego zastosowanie wskutek uznania, iż strona powodowa wiedziała o błędzie lub mogła z łatwością błąd ten zauważyć,
2. naruszenie przepisów prawa materialnego, a mianowicie art. 355 § 2 k.c. poprzez jego niezastosowanie, w szczególności pominięcie tej normy przy ustalaniu doniosłości błędu oraz jego skutków, tj. uznanie, iż pozwany trudniący się zawodowo produkcją i sprzedażą maszyn nie jest zobowiązany do zachowania szczególnej ostrożności, skutkującym przeniesienie odpowiedzialności za błąd profesjonalnego sprzedawcy na kupującego,
3. naruszenie przepisów postępowania, a mianowicie art. 233 k.p.c. poprzez:
1) błędne ustalenie, iż zawarta pomiędzy stronami umowa była nieważna, podczas gdy prawidłowa i wszechstronna analiza zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego prowadzi do wniosku przeciwnego, a mianowicie, iż umowa ta została ważnie zawarta,
2) ustalenie, iż powód wykorzystując zaistniały po stronie pozwanej błąd dokonał zakupu, podczas gdy prawidłowa i wszechstronna analiza zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego świadczy, iż powód dokonał zakupu w dobrej wierze,
3) błędne ustalenie, iż przedmiotowe urządzenie wystawione było na aukcji przez krótki okres, uniemożliwiający pozwanemu weryfikację ceny, podczas gdy prawidłowa i wszechstronna analiza zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego prowadzi do wniosku odmiennego, w szczególności przy uwzględnieniu całego procesu wystawiania przedmiotu (ilości potwierdzeń, akceptacji dokonywanych w tym procesie), a także okresu dwudniowego, podczas którego pozwany mógł bez większych przeszkód dostrzec omyłkę i ją usunąć,
